Vogelkijkvierdaagse Zeeland 15-18 februari 2018

foto's   |  Frie Van Ballaert      

Reigers op het slik

Reigers op het Rupelslik, met v.l.n.r:
kleine zilverreiger, grote zilverreiger en blauwe reiger
foto: David Van den Broeck

In deze periode van het jaar heb je een bijzonder goede kans om langs de Rupel enkele reigersoorten te bekijken. Een overtochtje met de veerboot op de Rupel in Schelle met laag of afgaand getij levert je gegarandeerd prachtbeelden van reigers op. Reigers zijn superbe opportunisten die perfect weten waar en wanneer ze ergens moeten staan. Met afgaand getij bij de slikplasjes langs de oevers van de Rupel bijvoorbeeld. De plaat met steenbestortingen tegenover de veersteiger in Schelle is z’n plek en ook de slikplaten naast de veersteiger zijn prima plekjes. Andere topplekken om reigers te bekijken zijn de brede slikplaten ter hoogte van Boom, Terhagen en Rumst. Soorten die je gegarandeerd in beeld krijgt zijn: blauwe reiger, grote zilverreiger en kleine zilverreiger. Roerdomp is de vierde reigersoort, maar om die te spotten moet je al veel meer geluk hebben en veel meer geduld.

In de bres voor de torenvalk

Plaatsen nestkast torenvalk - foto: David Van den Broeck

Net zoals de kerkuil scoort de torenvalk hoog op onze zorgparade. Verspreid over de Rupelstreek hangen een 15-tal nestkasten, die met uitzondering van een nestkast in de toren van de Sint-Bernardusabdij in Hemiksem allemaal in weer en wind tegen hoge bomen hangen en dus een regelmatig onderhoud vragen. Deze periode van het jaar is daar bijzonder geschikt voor. Om de nestkasten te bereiken is een lange ladder onmisbaar en moet er soms door weilanden gewandeld en over prikkeldraad afsluitingen geklauterd worden. In een weide vol met koeien is dat niet altijd vanzelfsprekend. Soms staat er ook het verplaatsen van een nestkast op het programma, zoals op dinsdag 26 december 2017, toen een nestkast langs de Bovenvliet verplaatst werd tegen een hoge populier op een terrein van het bedrijf Wolf Oil in Hemiksem. Waarvoor dank aan het bedrijf Wolf Oil voor hun akkoord om de nestkast op hun terrein te plaatsen.

Najaarstrektellingen Noordelijk eiland Wintam 2017 – een overzicht

Met een flinke geut enthousiasme werd getuurd naar soms ontieglijk lege, halfvolle, en soms boemestevolle uitspansels.  Deze laatsten waren soms laag, dan weer iets hoger maar vaak ook oneindig hoog en gulblauw, tot aan die enigmatische kogelvrije muur achterin het heelal. Ja, trektellen vergt wat van ’n mens.

Het vergt even veel effort dan in je bed te blijven liggen. Maar het is veel plezanter, oh ja!

Trektellers Noordelijk eiland, met v.l.n.r.: Saskia, Frederik, Wouter, Karel en Kris 

Het najaar vangt, volgens het grote boek der trekvog’len aan op het einde van de maand augustus. Eindigen doen we omstreeks half november, wanneer een symbiose van lagere aantallen, kilte en her en der partners op de rand van chronische eenzaamheid de drempelvrees van de trektellers doet culmineren.

Beginnen doen we dus met augustus. Tot tweemaal toe werd er geteld. 11u30 telgenot maar liefst. De eerste visarend en duinpieper liepen tegen de lamp. Ze moeten het maar leren: over Wintam vliegen = een streepje! 

De maand september telde elf min één telmomenten, goed voor 52 teluren. Hoogtepunt met een grote ‘K’ was de zeearend ofte koeienklamper die op 23/09/2017 over het Noordelijk eiland trok. Deze lang verwachte natte droomsoort liet zich uitgebreid en op verschillende telposten in de omgeving gadeslaan. Helaas was deze vliegende deur niet voor iedereen weggelegd. Verder snorkelden 74 ooievaars (71 op 17/09!), 31 lepelaars, 510 aalscholvers, 3 visarenden, 6 wespendieven, 18 sperwers en 15 bruine kiekendieven over de Rupel en over de hoofden van aanschouwende trektellers.  De tweede duinpieper en meteen hekkensluiter voor deze soort droop op 22/09/2017 over de verrekijkerlenzen. Het instinct van de enige Europese kanarie op 29/09 zorgde voor een trekbeweging richting evenaar. De heggemus zorgde op 24/09 voor een record van 31 vogels. 

Oktober mag niet ontgoochelen, 17 dagen, goed voor meer dan 95 uur, met een propere 135.000 vogels!  Frappant was de aanhoudende, soms krachtige wind uit zuidelijke richtingen. Deze tegenwind zorgde voor erg zichtbare trek nu migrerende pluimen inderdaad de neiging hebben veel lager te vliegen bij tegenwind.  

Het is elk jaar reikhalzend uitkijken naar het eerste smelleken. Hier heeft Frederik, onze gezaghebbende smellekensvinder een patent op. Op 1/10 leverde Frederik zoals vanouds! In oktober zullen in totaal 4 smellekens onderschept worden (max. 2 op 19/10).  Rode Wouwen deden het deze maand behoorlijk met 7 stuks en max. 3 op 19/10. Met verwachtingvolle berichten van duizenden buizerds die overstaken in Falsterbo, werd nagelbijtend uitgekeken naar thermiekzuilen en aanzeilende buizerds. Deze deden het niet slecht op sommige dagen maar een geslaagde dag moet toch flink boven de 100 stuks uitkomen. Dat haalden we niet, wel resp. 99, 84 en 43 stuks op 14/10, 15/10 en 19/10. Net zoals met de buizerds is het ook telkens uitkijken naar de aankomst van de eerste kleine zwanen. Deze eer viel Frederik te beurt op 31/10 met 3 exemplaren!  Lijsters deden het erg behoorlijk met redelijke aantallen voor koperwiek (o.a. 2.312 op 28/10 en 1.266 op 19/10) en 463 zanglijsters (08/10). Veldleeuwerik haalde dit jaar zelfs geen dagmaximum van 1.000 stuks (max. 760 op 25/10) terwijl we vorig jaar vlot over de 9.300 stuks gingen op één dag!  

Een erg opvallende verschijning dit jaar was de appelvink. Quasi 300 stuks vlogen over de Rupelbocht, met max.43 op 13/10; record na record werd verbroken. Een vink had op 14/10 12.705 vriendjes meegebracht richting ZW. De graspieper deed hetzelfde op 13/10 met 1.823 vriendjes.  Boomleeuwerik deed het puik met 49 stuks op 19/10.  Een sneeuwgors passeerde 1x roepend op 16/10.  Enkele buidelmezen en baardmannetjes maakten ook hun opwachting. Records gingen vlot voor de bijl tijdens de tiende maand van het jaar MMXVII.  Hiervoor zorgden 411 rietgorzen (25/10), 781 kokmeeuwen (28/10), 139 witte kwikken (13/10), 186 kneus (1/10), 14 tjiftjaffen (04/10) en 9 beflijsters (08/10)!

Wouter Van Assche

Alvorens november de migratiedeur krakend en snerpend achter zich dicht trekt, hozen zich traditioneel nog een behoorlijke portie lijsters en duifjes door de steeds enger wordende corridor.  November kende tot nog toe 3 trektelmomenten. Wellicht komt  er nog minstens ééntje bij gelet op de aan de gang zijnde invasie van Barmsijzen, één der fraaist getooide zangvogeltjes uit het hoge noorden die hun komst fel enthousiast “chet- chet- chet”-terend aankondigen. Een goede zestien teluren brachten toch enkele soorten geheel bovenaan de recordtabellen: 79 merels op 4/11, 105 stormmeeuwen op 14/11 en 8.359 houtduiven op 1/11. Verder zorgde deze maand voor de eerste goudplevieren (7 stuks op 1/11), goudvink (1/11), de tweede blauwe kiekendief (1/11), 803 kramsvogels (14/11), een extra tiental kleine zwanen (18/11) en de eerste tekenen van de

barmsijsinflux op 14/11 met 63 stuks!
Een erg fraai najaar met heel wat records, te danken aan de tegenwind en goede aanvoer. Het is nu wachten op de voorjaarstrek die zich vanaf eind februari op gang trekt. Dus : adios en tot in den uitkom !

Geïnteresseerden lezen meer over de telpost en aantallen op www.trektellen.nl (doorklikken naar België – Noordelijk eiland, Wintam). 

Tekst: Wouter Van Assche  

Euro Birdwatch 2017 | Dag 2 van de trektelling - zondag 15/10

Naar jaarlijkse gewoonte wordt tijdens 2 dagen in september/oktober, met een intermezzo van 14 dagen tussen, een Euro Birdwatch-telling gehouden. Bedoeling is dat op zoveel mogelijk plaatsen in Europa de migrerende vogels worden geteld. Heel simpel.

De eerste editie vond plaats op zaterdag 30/9. Over het Noordelijk eiland trokken toen een teleurstellende 1.007 vogels. De trektellers van het Noordelijk eiland Wintam waren uiteraard weer van de partij en waren gebrand op revanche!

Bij het krieken van de dag waren de handtellertjes (‘klikkertjes’) paraat, kende ieder zijn taak. Elkeen hoort in zijn/haar eigen kwadrant te tellen en dan was het enkel wachten op de protagonisten. Ofschoon de zangvogels goed doorkwamen, werd meteen duidelijk dat de aantallen van de dag voordien (18.682 ex.) niet zouden worden gehaald. Uiteindelijk daagden wel enkele mooie soorten op in ons blikveld. Het begon meteen al sterk met een Geelgors voor 8u. Daarna begonnen de Vinken aan hun stormloop. Op enkele (vooral vroege) uurtjes vlogen er van deze laatste soort 7.349 tegen de lamp. Mooi waren ook een roepende Buidelmees en Baardman, helaas liet deze laatste zich niet zien.

Oktober tekende dit jaar ook voor een erg opvallende aanwezigheid van Appelvinken. 28 stuks alweer snorden over onze hoofden waaronder een prachtig groepje van 10 stuks! Ook Grote Zilverreiger scoorde speciaal voor deze editie erg behoorlijk met 11 stuks (2 x 4 ex. en 1 x 3 ex.).

In de namiddag, wanneer het zangvogelgeweld, op Veld- en Boomleeuwerik, Spreeuwen en 2 late Boerenzwaluwen na, wat was uitgeraasd, is het doorgaans aan de roofvogels om zich te laten zien. Zij maken graag gebruik van thermiek om zich zuidwaarts te begeven. Bovendien werden het weekend voordien erg hoge aantallen Buizerd waargenomen over Falsterbo in Zuid-Zweden zodat er wel één en ander verwacht werd. Op het moment dat er net een thermiekbel van 12 Buizerds uiteenspatte in een vervaarlijke glijvlucht los over de hoofden van de tellers, waren ook enkele geïnteresseerde passanten getuige van dit magnifieke natuurfenomeen. Zoiets maken we in elk geval niet elk jaar mee.

Verder passeerde in de namiddag ook nog een prachtig mannetje Blauwe Kiekendief en een Smelleken, een kleine, snelle valkachtige, een soort miniatuur Slechtvalk die in het noorden tot broeden komt.

Toen we er om 15u45 de brui aan gaven, hadden we niet durven vermoeden dat er zich een goed uur later een Rode Wouw nog uitgebreid zou laten fotograferen.  Nog een prachtig gekleurde en elegante roofvogelsoort die we aan de lijst konden toevoegen !

De aantallen die werden gade geslagen, werden meteen online ter plaatse via de trektellen app ingegeven, waardoor het resultaat meteen online zichtbaar is. We snelden met z’n allen toch weer tot het mooie aantal van 13.392 vogels. Fantastisch!

Dank aan de tellers voor hun overgave, enthousiasme en gewaardeerde aanwezigheid, aan de voorzitter voor de heerlijke koffiekoeken en aan alle geïnteresseerden die we graag wat uitleg verschaften over het fenomeen vogeltrek. Het was in elk geval een stralende editie van deze Euro Birdwatch met temperaturen tot 23°C, volop zon en een zwakke wind uit zuidelijke richting. Los van deze Euro Birdwatch trektellingen wordt er ook gewoon geteld op het Noordelijk Eiland te Wintam. Dit vindt naar gewoonte plaats op de trektelbank aan de Rupelbocht ten zuiden van de grote zuidelijke plas van het Noordelijk eiland.

Wie wil volgen welke soorten in welke aantallen er zoal passeren op een ochtend, kan terecht op de site www.trektellen.nl en doorklikken naar – België – Noordelijk eiland, Wintam.

Tekst: Wouter Van Assche

Trektellers Noordelijk eiland v.l.n.r.: 

Saskia Dendievel, Frederik Fluyt, Wouter Van Assche, Karel Boey en Kris De Keersmaecker

Massaal veel overtrekkende roofvogels op komst

Komende zondag organiseert Natuurpunt de tweede simultaantelling van trekvogels dit najaar. Met historische aantallen Buizerds op de telpost in Falsterbo (Zweden) zijn de verwachtingen hooggespannen. Lees meer...

 >> "Zo'n 30.000 Buizerds verlieten Scandinavië de afgelopen dagen op hun tocht naar het zuiden. Minstens een deel daarvan zal ons luchtruim doorkruisen", zegt Koen Leysen van Natuurpunt.

Zo herken je trekvogels in vlucht  >> Trektelmodule 2.0

Na weken zwoegen is de volledig vernieuwde Trektelmodule 2.0  met beeld en geluid gelanceerd. Een droom voor iedereen die wat wil bijleren over de herkenning van trekvogels en hun geluidjes op punt wil krijgen. Deze module oogt veel frisser én werkt heel anders dan de vorige, bevat nog meer info, betere geluiden, betere foto's, overzichtelijkere grafieken, geen zware bestanden meer om te downloaden én perfect bruikbaar op smartphone of tablet.

 bron | Natuurpunt CVN

Najaarstrektellen Noordelijk eiland Wintam - overzicht op 01/10/2017

Een koude oktoberochtend met een lucht vol lijsters, gorzen, piepers, vinkachtigen, leeuweriken. Overal geluiden en je weet niet wat eerst te tellen, naar waar te kijken, maar je moet wel, want je kan niet op de pauzeknop drukken. Je handen bevriezen, je verrekijker dampt aan en er zijn weer zo’n 500 vogels voorbij gevlogen zonder naamkaartje. Frustrerend maar geweldig, oktober ten top.

Laten we eerst eens terugblikken naar de voorbije maanden.  Augustus en september hebben hun kans gehad om ons te overdonderen met massale vogeltrek. Hieronder een kort overzicht van wat augustus en september zoal hebben opgeleverd aan de trektelbank ten zuiden van de grote plas van het Noordelijk eiland te Wintam.

Augustus kende 2 trektelmomenten, goed 11u30 aan trektelactiviteit voor 195 vogels. Dit leverde de eerste Visarend, Bruine Kiekendief (2) en Wespendief (2) op, alsook een Duinpieper, en, traditioneel voor eind augustus, Boompiepers en Gele Kwikstaarten.

September kende een tiental trektelsessies met 6.916 vogels, waarbij een tweeënvijftigtal uren vogels werden bijeen gekeken. 3 Visarenden, 6 Wespendieven en 11 Bruine Kiekendieven kaapten de voornaamste vermeldingen qua roofvogels weg, de langverwachte Zeearend die op 23/09 passeerde niet te na gesproken. Deze imposante vogel werd eerst op de Trektelpost Kruibeke Polder herkend, waarna ook Trektelposten KBR Zuid (Rupelmonde) en Wintam van deze enigmatische klepper konden genieten. 74 Ooievaars klapwiekten met hun bontgekleurde verenpak zuidwaarts. De bulk van 71 stuks deed dat in actieve vlucht op 17/09 in 3 groepen. Gele Kwikstaarten en Boompiepers piekten met 174 resp. 27 stuks op 02/09.

Euro Birdwatch simultaantelling op 30/09, waarbij overal in Europa zoveel mogelijk telposten bezet worden, was een tegenvaller door een regenfront dat vanaf 10u geen vogel meer doorliet. Opvallend waren de 20 Bontbekplevieren (o.a. een groep van 17 ex. ) op 16/09, een Duinpieper op 22/09, een Europese Kanarie op 29/09, 13 Appelvinken op 30/09 en uiteraard de Zeearend op 23/9.

De kop van oktober is er inmiddels af. 1/10 leverde meteen een telling van 5.127 exemplaren op, grotendeels te danken aan Vinken (3.179) en Graspiepers (932) én de tegenwind die ervoor zorgt dat vogels lager vliegen en dus zichtbaar(der) zijn. 29/09 was tot dusver met 1.207 ex. de sterkste dag voor Graspieper, die traditioneel begin oktober piekt.  Hierna zullen de Vinken (en meer en meer lijsters en leeuweriken) de scepter zwaaien.

Voor zij die de tellingen van Wintam willen opvolgen, kunnen dit via de website www.trektellen.nl en doorklikken naar Wintam, Noordelijk Eiland.

Tekst Wouter Van Assche – foto: Trektellers Noordelijk eiland